Op 29 augustus j.l. verscheen in de NRC een lang interview met verslavingsarts Robert van de Graaf over de gevaren van zitten. Enige citaten:
- 'Lang en lui zitten is dodelijk’ zou op elke makkelijke stoel moeten staan, vindt deze verslavingsarts.
- Verslavingsarts Robert van de Graaf stelt dat er een pandemisch ziektebeeld is, dat hij ‘chair use disorder’ noemt.
- Nederland telt jaarlijks circa 20.000 vroegtijdige doden met roken als oorzaak. Aan een zittend bestaan zouden jaarlijks circa 10.000 mensen ten prooi vallen.
Daarbij werd ook verwezen naar Australisch onderzoek, zoals ook in een (wat ouder) rapport van TNO, waarin ook dit:
- Australisch onderzoek toont aan dat veel zitten verantwoordelijk is voor bijna 7% van het aantal sterfgevallen.
In juli 2022 publiceerde Robert van de Graaf, samen met Leonard Hofstra en Erik J.A. Scherder een artikel in het Journal of Physical Activity and Health. In de samenvatting schrijven ze onder meer:
"The next step is to generate more robust scientific evidence of the effectiveness of framing excessive chair use as an addiction and treating it accordingly."
Met andere woorden: er is meer onderzoek nodig om dit als een verslaving te kunnen beschouwen, en het als zodanig te behandelen.
Commentaren
Prompt verscheen in de NRC van 31 augustus een ingezonden brief:
Onrustig gedrentel. Verslavingsarts Robert van de Graaf stipte in het artikel Verslaafd aan de stoel (29/8) het cliché „zitten is het nieuwe roken” aan. Beide activiteiten brengen op den duur
gezondheidsschade toe. Zijn oplossing is dat we vaker staand moeten werken. Maar uit het
stuk blijkt eigenlijk dat verkeerd zitten schadelijk is. Zo ken ik er ook wel een: „staan is het nieuwe vapen”. Als je niet op de juiste wijze rechtop staat, liggen immers op de lange termijn klachten als spataderen, versleten gewrichten of een hernia op de loer. Bovendien heeft de hele kantoortuin last van dat onrustige gedrentel achter zo’n verstelbaar bureau.
En in RTL nieuws:
Jelmer Weijs, verslavingsarts bij Jellinek en bestuurslid bij de Vereniging voor Verslavingsgeneeskunde Nederland, springt liever voorzichtig om met de term verslaving. "Ik ben bang dat de term verdunt als je dingen zomaar een verslaving gaat noemen." Hij somt verder de criteria op waaraan iets moet voldoen om een verslaving genoemd te kunnen worden. Dan zijn er maar liefst 11. Weijs gaat verder: "Als je hiernaar kijkt en zitten daarbij in het achterhoofd houdt, dan kan je zien dat de term verslaving de lading niet honderd procent dekt." We zijn wel een zittende samenleving aan het worden, zegt Weijs. "Dat was vroeger wel anders, toen werkten we harder en zaten we minder."
Maar om zitten nu een verslaving te noemen? Dat vindt hij wat rigoureus. "De term heeft een hele negatieve connotatie.
Het een verslaving noemen gaat te ver.
En verder ...
Een uitgebreide zoektocht op internet levert op dat het lui zitten en de gevolgen daarvan al veel eerder ter sprake zijn geweest. In zoverre is het niets nieuws. Ook zijn er vele andere sites die zonder verder bewijs, of zonder bronvermelding, de kreet "zitten is dodelijk" hanteren.
De passage in het TNO rapport dat lui zitten verantwoordelijk is voor bijna 7% van de sterfgevallen is onjuist. Zitten, op welke wijze dan ook, is geen dodelijke activiteit. Wel kan het bijdragen aan het ontstaan van ziektes zoals diabetes 2 en hart- en vaatziekten, en die kunnen dodelijk zijn. Dat is wat anders.
De opmerking dat jaarlijks ongeveer 10.000 mensen ten prooi vallen aan een zittend bestaan behoeft flink wat nuancering: veel en lui zitten kan bijdragen aan het ontstaan of bevorderen van bepaalde ziektes, die op hun beurt tot een voortijdige dood kunnen leiden. Het is een indirect effect.
Wat betreft doodsoorzaken: op b.v. sites van het CBS en van zorginstellingen is niets te vinden over zitten als doodsoorzaak.
De conclusie lijkt me duidelijk.
Blijf bewegen!
