Recent zijn er berichten in de media verschenen over hoe saharastof invloed heeft op de concentratie methaan in de atmosfeer. Daarbij is ook de suggestie gewekt dat saharastof gebruikt kan worden om de opwarming van de aarde af te remmen. Immers, methaan (CH4) is een heel sterk broeikasgas, ruim 80 keer krachtiger dan CO2. Het zou momenteel verantwoordelijk zijn voor 30 procent van de wereldwijde opwarming door broeikasgassen. Daar staat tegenover dat methaan in de atmosfeer in een jaar of tien afgebroken wordt, en CO2 niet.
Zo schrijft De Telegraaf: "Het Saharazand, dat met de zuidenwind tegen onze ramen waait, blijkt een geschenk uit de hemel. Het is namelijk een remedie tegen de opwarming van de aarde. Het woestijnstof verwijdert methaan, een nog veel heftiger broeikasgas dan CO2, uit de atmosfeer."
Dat wordt weer aangehaald door de krant HLN: "Saharazand, dat met zuidenwind tegen onze ramen en op onze auto’s waait, blijkt een geschenk uit de hemel. Het is namelijk een remedie tegen de opwarming van de aarde, schrijft ‘De Telegraaf’ op basis van onderzoek van onder andere het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Het woestijnstof verwijdert methaan, een nog veel heftiger broeikasgas dan CO2, uit de atmosfeer."
Tijd om hier eens in te duiken, zonder dat het al te technisch wordt.
Eerst het saharastof. Elk jaar waait er ongeveer 180 miljoen ton mineraal stof van noordwest Afrika (Sahara en Sahel) naar het westen over de Atlantische Oceaan. Daarvan komt ongeveer 140 miljoen ton in de oceaan terecht. Dat stof bevat een hoeveelheid ijzerhoudende mineralen, variërend van enkele procenten tot meer dan 10 procent.
En dan methaan. De concentratie in de atmosfeer is ongeveer 1,85 ppm (parts per million). Er wordt ca. 330 miljoen ton per jaar uitgestoten. (Cijfers uit 2021). Alles behoorlijk veel.
En wat is er nu aangetoond? Er is een artikel gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. Daar heeft het NIOZ (Koninklijk Nederlandse Instituut voor Onderzoek der Zee) aan meegewerkt. Dit onderzoek zocht naar een verklaring van afwijkingen in het gehalte van bepaalde C-isotopen in de lucht van enkele plaatsen, waaronder Barbados. Onderzoeker Stuut van het NIOZ: "Er werd een mismatch vastgesteld tussen de hoeveelheid methaan en koolstofdeeltjes in de atmosfeer in Barbados (in de Caraïben) enerzijds en wat verklaard kon worden anderzijds. IJzer bleek de ontbrekende schakel."
In die onderzoeken is aangetoond dat het minerale saharastof zich mengt met de nevel van het zeewater en zogenoemd "Mineral Dust-Sea Spray Aerosol" (MDSA) vormt. Dat MDSA wordt dan weer geactiveerd door zonlicht waarbij een grote hoeveelheid chlooratomen worden geproduceerd. Het zijn die chloorradicalen die zich binden aan het broeikasgas methaan en het zo verwijderen uit de atmosfeer.
Maar leidt dit nu tot de conclusie dat saharastof gebruikt kan worden om de opwarming van de aarde af te remmen? Nee! In de eerste plaats omdat het totaal onmogelijk is om zodanige hoeveelheden mineraalstof extra in de atmosfeer te brengen dan nu al op natuurlijke wijze gebeurt. En er zijn meer praktische bezwaren.
In de tweede plaats is de conclusie van deze studie iets heel anders. Ik citeer: "Methane emissions from biological sources such as wetlands and agriculture may be growing as global temperatures rise, said Maarten van Herpen, lead author of the PNAS study. But recent increases in dust from North Africa have probably increased methane oxidation in the atmosphere, partly masking the growth in biological methane emissions. Adjusting atmospheric modeling to take this into account may show that methane emissions from biological sources are rising even faster than we thought."
Samengevat: deze effecten wijzen op een grotere methaanuitstoot van diverse bronnen, dan eerder werd aangenomen.
En daar zal voortaan rekening mee gehouden moeten worden, ook als de resultaten van de nu geplande vervolgstudies meegenomen worden.
Conclusie: de ronkende passages uit De Telegraaf en andere media zijn misleidend. Slechte journalistiek!
